uluslararası petrol piyasasının ekonomik analizi

Mon Ex S Est Inscrit Sur Un Site De Rencontre. Home › Medya › Basın bültenleri › KPMG’den petrol ve gazda küresel trendler analizi KPMG’den petrol ve gazda küresel trendler analizi Küresel petrol ve gaz piyasalarında dalgalanma sürüyor. KPMG Türkiye’nin aylık düzenli olarak yayımladığı küresel petrol ve gaz piyasaları analizinde arz ve talep dengesizliğine dikkat çekiliyor. Analizde, “Toparlanma ivmesindeki fiyatlar, Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılma kararı sonrasında düşüş yaşıyor. Bu tablo dengesizlik yaratırken piyasalarda endişe hakim” denildi. Aylık olarak küresel petrol ve gaz piyasasındaki gelişmeleri analiz eden KPMG Türkiye,petrol ve gaz piyasalarına projeksiyon tuttu. KMPG Türkiye’nin incelemesine göre petrol ve gaz piyasalarındaki arz ve talep dengesizliği ciddi bir endişeyi de beraberinde getiriyor. Buna göre; 2016’nın ikinci çeyreğinde toparlanan fiyatlar, ICE Brent sözleşmelerini 50 dolar seviyesine taşındı. Ancak dünyadaki ekonomik görünümün taşıdığı riskler, uluslararası ham petrol piyasaları için endişeyi de beraberinde getirdi. Özellikle Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılma kararıyla birlikte oluşan belirsizlik petrol fiyatları üzerinde aşağı yönlü baskı kurdu. ABD dolarının güçlenmesi ve OPEC ülkelerinin yüksek seviyede devam eden petrol üretimi de bu baskının artmasına neden oldu. KPMG analizinde “Küresel piyasaları derinden sarsan temel neden olarak Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılık kararı ön plana çıktı. Gelişen endişeler çerçevesinde sadece referandum günü ham petrol fiyatları yüzde 5 oranında düştü. Çin’in petrol ithalat tahminleri üzerindeki endişeleri de gözönünde bulundurulduğunda petrol fiyatlarının düşüş nedenleri net bir şekilde gözler önüne seriliyor” yorumu yapıldı. Arama ve üretimde birleşme ile satınalma işlemleri hareketleniyor KPMG çalışmasında petrol ve gaz arama ile üretim sektöründe alım satım piyasasının hareketlenmeye başladığına dikkat çekildi. Oil&Gas Financial Journal’ın kaynak alındığı bilgilerde, küresel arama ve üretimle ilgili birleşme ve satın alma harcamalarının 2016’nın ikinci çeyreğinde, ilk çeyreğe oranla yüzde 38’lik artış gerçekleştiğine dikkat çekildi. KPMG çalışmasında şu ifadelere yer verildi “Düşük petrol fiyatlarının ortaya çıkardığı zorlukların üstesinden gelmeye yardımcı olan farklı yapısal düzenlemeler ve alıcılar ile satıcılar arasındaki değerleme farkları bu adımların atılmasını sağladı. Geçtiğimiz aylarda, Norveç’te inovatif bir şekilde yapılandırılmış bazı işlemler görüldü. Portföy düzenleme ağırlıklı bu işlemler, sektörün orta ölçekli oyunculardan bazılarına gerekli sermaye desteği sağladı. Statoil’in EdvardGrieg isimli Norveç petrol sahasında hissesini, Lundin’deki daha yüksek oranda bir hisse karşılığında LundinPetroleum’a satması, BP ile DetNorske tarafından Aker BP isimli yeni bir Norveç keşif ve üretim ortak girişimi kurulması, portföylerin yeniden düzenlenmesine örnek yaratıcı işlemler olarak görülüyor.” Asya taşımacılık pazarını jeopolitik güçler yönlendiriyor KPMG analizinde Uluslararası Tahkim Kurulu’nun Çin’in keşif faaliyetinin Filipinler’in egemenliğini ihlal ettiğine karar vermesine de dikkat çekildi. Analizde, “Bu kararın ardından taşımacılık pazarlarının dikkati Temmuz ayında Güney Çin Denizi’ne yöneldi. Pekin’in karara itirazı, bölgesel egemenliğinin ve deniz haklarının’ etkilenmeyeceğini iddiasıyla bölgedeki belirsizliği ateşledi. Pekin’in bu tepkisi karşısında, Brent Ham Petrol vadeli işlemleri yüzde 2 oranında artış gösterdi” denildi. KPMG çalışmasında şu yorum yapıldı “Bölgedeki yüksek enerji talepleri doğrultusunda, çok sayıda ülke tarafından enerji kaynaklarına erişimi esas alan dış politika tercihleri, bir modus operandi’ yani yaygın politika yönetimi olarak ortaya çıkabilir. Bunun sonucunda arz-talebe ilişkin kritik darboğaz noktalarını etkileyen politik gerginlikler yaşanabilir. 2014’te petrol fiyatlarının düşüşe geçmesinden bu yana Çin enerji güvenliği stratejisinin bir parçası olarak stratejik petrol rezervlerini SPR güçlendirmek üzerine bir yaklaşım benimsedi ve fiyat artışını tetikleyen bir rol üstlendi. Ancak, Çin’in SPR’sinin tam kapasiteye yaklaştığı tahmin ediliyor ve maksimuma ulaştığında Çin’in petrol ithalatının önemli ölçüde düşüş göstermesi muhtemel görünüyor. Çin rafineri üretiminin zirvede bulunmasıyla birlikte, ürün alanında ciddi bir arz fazlalığı yaşanıyor. Arz fazlalığı yaşanan ürünlerle birlikte petrol fiyatlarındaki düşüş, ürün distribütörleri arasında fazladan sıkıntıya yol açabilir.” ABD doğal gazında arz-talep dengesi kuruluyor KPMG çalışmasında ABD gaz arz-talebinin kısa süre önce yeniden dengeli duruma gelmesi, vadeli işlem fiyatlarını son dört yılın en düşük seviyesinden tekrar yukarılara taşıdığı belirtildi. Analizde, “Üretimdeki düşüşler ve yüksek enerji üretim ve ihracat talebi, Mart ayından bu yana geçen yıla kıyasla stok düzeylerinde 500 Bcf düşüşe yol açtı. Vadeli işlem fiyatları, aynı dönem içinde neredeyse iki kat arttı. Sıcak geçen yaz ve devam eden üretici baskısı, yakın zamanda gerçekleşen fiyat artışlarının kışa kadar sürmesini kolaylaştırabilir” denildi. Analist tahminleri Petrol 2016 2017 2018 2019 Mayıs Ort. 42,1* 56,6* 71,6* 75,4* Haziran Ort. 42,6* 57,1* 72,0* 76,1* Mayıs Medyanı 42,7* 55,0* 70,0* 75,0* Haziran Medyanı 42,5* 56,3* 70,0* 75,0* *birimler USD/bbl cinsindendir. Analist tahminleri Gaz *birimler USD/MMbtu cinsindendir. 2016 2017 2018 2019 Min. 2,1* 2,4* 2,9* 3,2* Ortalama 2,3* 3,0* 3,4* 3,5* Medyan 2,3* 3,0* 3,2* 3,5* Maks. 2,8* 3,5* 4,0* 4,0* 2016 2017 2018 2019 Mayıs Ort. 2,3* 3,0* 3,3* 3,5* Haziran Ort. 2,3* 3,0* 3,4* 3,5* Mayıs Medyanı 2,3* 2,9* 3,3* 3,5* Haziran Medyanı 2,3* 3,0* 3,2* 3,5* Daha detaylı bilgi için Figen Tahiroğlu Würsching Kurumsal İletişim ve Pazarlama, Kıdemli Müdür Tel +90 216 681 90 00 ftahiroglu © 2022 KPMG Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik şirket üyelerinin sorumluluğu sundukları garantiyle sınırlı özel bir İngiliz şirketi olan KPMG International Limited ile ilişkili bağımsız şirketlerden oluşan KPMG küresel organizasyonuna üye bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır. Küresel KPMG ağının yapısı hakkında detaylı bilgi için adresini ziyaret edebilirsiniz. Doç. Dr. Hüseyin Naci BAYRAÇ Araştırma Alanları İktisadi Gelişme ve Uluslararası İktisat, Ekonomik Entegrasyon, AB Ekonomisi, Türkiye Ekonomisi, Enerji Ekonomisi, Bölgesel İktisat, Yeni Ekonomi, Tarım Ekonomisi. E-Posta Dahili Telefon 1151 Kişisel Web Alanı - Ana Bilim Dalı İktisadi Gelişme ve Uluslararası İktisat Ofis A2-7 Özgeçmiş YÖK Akademik Sayfası Özgeçmiş Özgeçmiş ve Eserler Listesi Eğitim Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans İktisat Anadolu Üniversitesi İİBF İktisat Bölümü 1986 Yüksek Lisans İktisat Politikası Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat ABD 1988 Doktora İktisat Politikası Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat ABD 1999 Görevler Görev Unvanı Görev Yeri Yıl Arş. Gör. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 1994 Arş. Gör. Dr. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 1999 Yrd. Doç. Dr. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF İktisat Bölümü 1999 Yayınlar Uluslararası hakemli dergilerde yayımlanan makaleler Fatih ÇEMREK-H. Naci BAYRAÇ Sürdürülebilir Kalkınma Skorunun Hesaplanması, ESOGÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 14, Sayı 2, Aralık 2013, Sayfa 131-152. H. Naci BAYRAÇ-Emrah DOĞAN Türkiye’de Cari Açık Sorunu Üzerine Mikro Temelli Bir Yaklaşım, ESOGÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, Aralık 2014, Sayfa 97-125. H. Naci BAYRAÇ-Emrah DOĞAN Türkiye’de İklim Değişikliğinin Tarım Sektörü Üzerine Etkileri, ESOGÜ İİBF Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, Nisan 2016, Sayfa 23-48. H. Naci BAYRAÇ-Emrah DOĞAN Türkiye’de Teknoloji İthalatı ve Ekonomik Büyümenin Sürdürülebilirliği, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız-Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sayı 57, Eylül-Ekim 2016, Sayfa 19-37, ISSN 1694-528X, Uluslararası bilimsel toplantılarda bildiriler H. Naci BAYRAÇ-Haydar ARAS Dünya’da ve Türkiye’de Sürdürülebilir Doğal gaz Politikaları, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, Uluslararası Doğalgaz Kongresi ve Sergisi 2007, 3-5 Mayıs 2007, Ankara, Sayfa 573-600. H. Naci BAYRAÇ-Emrah DOĞAN Türkiye’de Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri Markov Switching Yaklaşımı, EYC2015, EY International Congress on Economics II, “Growth, Inequality and Povety”, Ankara, November 5-6 2015, Paper ID Number 10. Yazılan kitaplarda bölümler H. Naci BAYRAÇ-Füsun YENİLMEZ Cumhuriyet Dönemi Tarım Tarihi, 19. Bölüm Tarımda İşletme Yapıları, Cumhuriyet’ten Avrupa Birliği’ne Tarımsal Yapı ve İşletmelerde Yaşanan Dönüşümler, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Eğitim Yayam ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2011, Basım Aşamasında H. Naci BAYRAÇ Uluslararası Ekonomik İlişkiler I-II, 5. Bölüm Sanayileşme Stratejileri ve Dış Ticaret, Sayfa. 145-159, Editörler Prof. Dr. Kerim Özdemir-Doç. Dr. Güven Delice, Lisans Yayıncılık, İstanbul, 2012, ISBN 978-605-4350-79-7. H. Naci BAYRAÇ Uluslararası Ekonomik İlişkiler I-II, 7. Bölüm Türkiye’de Dönemler İtibarıyla Uygulanan Dış Ticaret Politikaları, Sayfa 187-217, Editörler Prof. Dr. Kerim Özdemir-Doç. Dr. Güven Delice, Lisans Yayıncılık, İstanbul, 2012, ISBN 978-605-4350-79-7. H. Naci BAYRAÇ Tarım Ekonomisi, 9. Bölüm Dünya Tarım Politikaları, GATT’dan WTO’ya Tarımda Serbesti Politikalarının Tarihsel Analizi, AB ve Tarım Politikaları OTP, Sayfa 243-271, Editörler Doç Dr. Bahadır Aydın-Doç. Dr. Saadettin Paksoy, Lisans Yayıncılık, İstanbul, 2013, ISBN 978-605-5044-08-4. Ulusal hakemli dergilerde yayımlanan makaleler H. Naci BAYRAÇ Yeni Ekonomi’nin Toplumsal, Ekonomik ve Teknolojik Boyutları, ESOGÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, Sayfa 41-62, Haziran 2003. H. Naci BAYRAÇ-Füsun YENİLMEZ Türk Tarımının AB Ortak Tarım Politikasına Uyum Çalışmaları ve Olası Ekonomik Etkileri, ESOGÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, Sayfa 23-42, Haziran 2005. H. Naci BAYRAÇ-Füsun YENİLMEZ Türkiye ve AB Tarım Sektörlerinin Karşılaştırılması, Finans-Politik ve Ekonomik Yorumlar, Sayı 498, Yıl 42, Sayfa 36-47, Eylül 2005. Füsun YENİLMEZ-H. Naci BAYRAÇ Türkiye-Almanya Arasındaki Endüstri İçi Ticaretin Gelişimi ve Endüstri İçi Ticareti Etkileyen Ülke Değişkenleri, e-akademi Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi, Sayı 44, Ekim 2005 H. Naci BAYRAÇ Uluslararası Petrol Piyasasının Ekonomik Analizi, Finans-Politik ve Ekonomik Yorumlar, Sayı 499, Yıl 42, Sayfa 6-20, Ekim 2005. H. Naci BAYRAÇ Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye Petrol ve Doğalgaz Kaynakları Açısından Bir Karşılaştırma, ESOGÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, Sayfa 115-142, Haziran 2009. H. Naci BAYRAÇ Küresel Rüzgar Enerjisi Politikaları ve Uygulamaları, Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 30, Sayı 1, Sayfa 37-57, Haziran 2011. Ulusal bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitaplarında basılan bildiriler H. Naci BAYRAÇ Küresel Biyoyakıt Politikaları ve Türkiye, 6. Yeni ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, MMO Yayını No E/2011-565, 21-22 Ekim 2011, Kayseri, Sayfa 182-196, ISBN 978-605-01-0176-8 H. Naci BAYRAÇ-Fatih ÇEMREK AB Uyum Sürecinde Türkiye’de Hayvancılık Sektörünün Yapısal Analizi ve Geliştirmeye Yönelik Politikaları, Gazi Üniversitesi, İİBF, Ekonomik Yaklaşım Kongreler Dizisi-VII, Ankara, 2011. H. Naci BAYRAÇ Sürdürülebilir Enerji Politikaları, 3. İzmir Ulusal İktisat Kongresi 29 Şubat-02 Mart 2012, İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF, Diğer yayınlar H. Naci BAYRAÇ Çevre İle Enerji Arasındaki İlişkilerin Ekonomik Analizi, Enerji Dünyası Dergisi, Sayı 26, Sayfa 22-28, Ekim 1999 Bu Makale Doktora Çalışmasından Üretilmiştir. H. Naci BAYRAÇ Dünya’da ve Türkiye’de Doğal gaz Piyasasının Ekonomik Analizi, Dış Ticaret Dergisi, Sayı 15, Yıl 4, Sayfa1-29, Ekim 1999 Bu Makale Doktora Çalışmasından Üretilmiştir. H. Naci BAYRAÇ Küresel Enerji Piyasaları ve Politika, Eskişehir Sanayi Odası Dergisi, Yıl 2, Sayı 6, Temmuz-Ağustos 2010, Sayfa 20-22. Tez yönetimi Özgü LOKMANOĞLU Türkiye’de Enerji Sektörü ve Elektrik Enerjisi Talep Tahminin Ekonometrik Olarak İncelenmesi 1980-2002, ESOGÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Aralık 2004. Filiz HASDAL Türkiye’nin Avrupa Birliği İle Rekabet Gücü Karşılaştırılması, ESOGÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Mart 2006. Ezgi ÖZBAŞ Dünya’da ve Türkiye’de Bilim ve Teknoloji Politikaları, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Slovenya ve Türkiye Karşılaştırması, ESOGÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ağustos, 2006. Nazlı YILMAZ ÖZDEMİR Yeni Ekonomi’ye Dönüşümde Bilim ve Teknoloji Politikaları Güney Kore-Türkiye Karşılaştırması, ESOGÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Mart 2007. Yasemin DURU Türk Otomotiv Sanayinde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının SWOT Analizi İle Değerlendirilmesi, ESOGÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Nisan 2007. Emrah DOĞAN Türkiye’de Cari Açık Sorununun Yapısal Nedenleri ve Ekonomik Etkileri, ESOGÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Haziran 2014. Hakemlikler Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi İİBF, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, “Sürdürülebilir Kalkınma Çerçevesinde Rüzgar Enerjisinin Yatırımlarına Yönelik Teşvikler” adlı makalede hakemlik. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, “Türkiye’nin Dış Ticaret Akımlarını Belirleyen Etmenler Panel Çekim Modeli Yaklaşımı”, adlı makalede hakemlik, ESOGÜ İİBF Dergisi, “AB ve Türkiye’nin Enerji Hedefleri Bağlamında Enerji Politikalarının Uyumu” adlı makalede hakemlik, Bayburt Üniversitesi Rektörlüğü Bilimsel Araştırma Proje Koordinatörlüğü, “Bölgesel Kalkınmada Kümeleme Yaklaşımı Bayburt İlindeki Arıcılık Sektörü Üzerine Bir Çalışma” adlı projede hakemlik, Uşak Üniversitesi İİBF Optimum EYBD, “Yenilenebilir Enerji Yatırımlarının Finansmanında Kamu-Özel Sektör İşbirlikleri Rüzgar Enerjisi Santralleri Örneği”, adlı makalede Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, “Türkiye’de Yeşil Ekonomi Açısından Yenilenebilir Bir Enerji Kaynağı Rüzgar Enerjisi” adlı makalede hakemlik, Uşak Üniversitesi İİBF Optimum EYBD, “Petrol Fiyatlarındaki Değişimin Türkiye’nin Cari Açığı Üzerindeki Etkisinin Analizi”, Kış 2015 sayısında hakemlik. 9 Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, “Türkiye Ekonomisinde Sektörel Enerji Tüketiminin Ayrıştırma Yöntemiyle Analizi” adlı makalede İdari Görevler Dekan Yardımcılığı 30. 04. Dil ve Tarih Topluluğu Danışmanlığı 2005-2007 İİBF Kariyer Merkezi Kurucusu ve Koordinatörlüğü Diğer Etkinlikler Türkçe’nin Gücü ve Dil Bilinci Çalıştayı, ESOGÜ Eğitim Fakültesi–Dil ve Tarih Topluluğu, Eskişehir, 14 Aralık 2006. İl Jandarma Alay Komutanlığı, Küresel Enerji Piyasaları ve Politikaları Konferansı, Eskişehir, 30 Aralık 2007. Enerji Politikaları Kapsamında Libya Tablo 1 Dünya Ham Petrol Rezervileri OPEC 2019 Enerji politikası genel olarak teknoloji, ekonomi ve enerji ile ilgili kararların alındığı kurumsal yapıdan oluşmakta ve kısa dönemde arz talep yönetimi, uzun dönemde ise planlama faaliyetlerini içermektedir. Enerji piyasasında denge ve dolayısıyla fiyat; enerji arzı ve talebi tarafından oluşturulmaktadır. Enerji talebini belirleyen başlıca faktörler; ekonomik büyüme, yaşam tarzı, toplumun kalkınmışlık düzeyi, teknolojik gelişim ve enerji fiyatları olmaktadır. Enerji arzının belirlenmesinde ise; rezervler, üretim ve yatırım maliyetleri, dönüşüm teknolojileri ile ülkeler ve bölgeler arası ekonomik ve siyasal ilişkiler, ele alınması gereken başlıca faktörler arasında yer almaktadır. Enerji arz ve talebini etkileyen faktörlerin, bilimsel ve gerçek yöntemlerle sürekli öngörülmesi, küresel değişmeler doğrultusunda güncellenmesi ve gereğinde revize edilmesi etkin enerji politikaları açısından önemli bir ön koşuldur Libya Ülkede bulunan petrol sahaları ile birlikte bağımsızlığının ardından refah seviyesini arttırmıştır. Fakat Kaddafi döneminde özellikle uluslararası aktörlerce yaptırımlara maruz kalmış buna bağlı olarak ekonomisinde petrol dahilinde istenilen yarar sağlanamamıştır. Dünyadaki petrol rezervlerinin %57’si Ortadoğu’da ve %5’de Kuzey Afrika’da bulunmaktadır. Doğal gaz rezervlerinin ise %41’i Ortadoğu’ da ve %8’de Kuzey Afrika’da bulunmaktadır. Yani Ortadoğu ve Kuzey Afrika coğrafyası küresel petrol rezervlerinin yarıdan fazlasına ve doğal gaz rezervlerinin de yarısına ev sahipliği yapmaktadır. Libya ihracat gelirlerinin %95’ni petrol, doğal gaz ve rafineri ürünlerinin satışı yoluyla elde etmektedir. Libya petrol ihracatının %85’ni Avrupa’ya yapmaktadır. Söz konusu Avrupa ülkeleri içinde de İtalya ve Fransa Libya’nın petrol ve doğal gaz açısından en büyük müşterileri durumundadır. Libya’daki günlük petrol üretimi kriz öncesi dönemde 1,8 milyon varil düzeyindeydi. Libya’daki neredeyse tüm petrol ve doğal gaz üretim tesisleri kara bölgelerinde-onshore- üretim yapmaktadır. Bu durum üretim maliyetlerini düşürürken söz konusu tesislerin bölgesel siyasi istikrarsızlıklardan doğrudan etkilenmesine neden olmaktadır. Siyasi istikrarsızlık Libya üzerinde devam etse de sahip olduğu enerji kapsamında beş milyar varil üzeri konvansiyonel rezerv sahibi ülkeler aşağıda listelenmiştir. Bu durumda da Afrika Ülkeleri arasında ilk sırada yer almakla beraber dünya listesinde de hatırı sayılır yeri yılından itibaren siyasi istikrarsızlık yaşayan Libya OPEC 2019 verilerine göre ilk on ülke arasından sekizinci sırada yerini 2 Afrika Kıtası Günlük Petro Üretimi kaynak OPEC 2019Libya uluslararası kamuoyu ve devletler kapsamında, politik anlamda istikrarsızlık olarak değerlendirilen bir süreç içerisinde olsa dahi tedarik edilen petrol kapsamında Avrupa’nın tedarikçileri arasında ilk sırayı almaktadır Avrupa Kıtasında ise ilk üç ülke Almanya, İspanya ve İtalya MIT 2017 verilerine göre hacimsel sıralamada önem arz edecek sonu itibariyle Libya’nın yaklaşık doğalgaz üretimi 14 bcm/gün’ dür. Bu Türkiye’nin TANAP ile taşıyabildiği doğalgazın sadece %45’ini oluşturmasına rağmen, Libya’nın doğalgaz açısından teşkil ettiği önem tamamen son on yılda Doğu Akdeniz’de gerçekleşen deniz keşiflerinden dolayıdır. Ek olarak şu zamana kadar Libya doğalgaz ihracını Yeşil Akım Boru Hattı ve Sıvılaştırılmış Doğalgaz LNG olarak gerçekleştirdi. Bölgedeki siyasi durumdan ötürü petrol yatakları ve doğalgaz rezerviler iki yönetime bağlı olarak ayrılmış durumdadır. Ayrıca bölgede istiktrarı etkileyen diğer silahlı unsurlar da 4 Libya’da unsurların varlığı Kaynak \ DİSAMSirte havzası dışında bulunan enerji kaynakları Halfter yönetiminde bulunmaktadır. Fakat Sirte Havzasının sahip olduğu konum açısından yani denize yakınlığı açısından dezavantajı ekarte etme özelliğine de sahip olmaktadır. Çıkar grupları kapsamında değerlendirildiğinde Hafter güçleri ülkenin doğusu üzerinde etki edebilmektedir. Bölgede bazı Avrupalı devletler ve Türkiye tarafından tanınan Ulusal Mutabakat birlikleri kuzeyde konuşlanmaktadır. Bölgede öne çıkan çıkar grupları ise şöyledir. Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne UMH bağlı birlikler. Bu birliklerin başında Tümgeneral Usame Cuveyli bulunmakta, Kaddafi’nin devrilmesinde en büyük paya sahip Misrata merkezli güçler, Körfez ülkeleri ve Mısır’ın desteklediği Tobruk merkezli General Halife Hafter’e bağlı Libya Ulusal Ordusu ve Ülkenin batısında, Tunus sınırına yakın Zintan merkezli güçler. Ülkelerin enerji güvenlikleri ile ulusal güvenlikleri arasında doğrudan ve güçlü bir ilişki bulunmaktadır. Bu sebeple günümüzde gerek uluslararası gerekse ulusal arenalarda üzerinde konuşulan konuların başında enerji güvenliği gelmektedir Enerji güvenliği kapsamında iki farklı tanım bulunmakta ve literatürde kabul edilmektedir. Enerji güvenliğinin, enerji ağırlıklı tanımı enerji kaynaklarının bulunabilirliği, erişilebilirliği ve kabul edilebilirliği kavramlarını içine almaktadır. Enerji güvenliğinin, güvenlik ağırlıklı tanımı ise enerji arama, geliştirme, üretim, iletim, çevrim, dağıtım, pazarlama ve tüketim ağındaki tesislerin her türlü saldırıya karşı fiziki olarak korur Enerji güvenliği kavramı Avrupa Komisyonu tarafından, Stratejik stokların korunması veya ekonomik şartlar için yeterli olmayan ulusal kaynakların yetersizliği yüzünden gelecekte önemli oranda sorun teşkil edecek enerji ihtiyacına karsı, ulaşılabilir ve istikrarlı dış kaynakları sağlama becerisi” olarak ifade edilmektedir Sonuç; Önümüzdeki yıllarda ülkede istikrar ve güvenliğin sağlanması durumunda, başta turizm olmak üzere, sanayi, eğitim ve sağlık sektörlerinde önemli atılımların gerçekleştirilmesi sürpriz olmayacaktır. Arap Baharı sürecinde ülkede yaşanan kaos ortamını fırsat bilen Batılı küresel firmaların hamleleri, başta petrol olmak üzere ülkeye ait zenginliklerin sömürülmesi noktasında büyük riskler barındırmaktadır. 90’lar ve 2000’lerde dış ticarette yakalanan istikrarlı büyüme trendi, Arap Baharı süreci sonrasında büyük zarar görmüş ve dış ticaret rakamları 15 yıl önceki seviyelerine dönmüştür. 2000 yılında 15 milyar dolar olan yıllık ticaret hacmi, 2008 yılında 80 milyar dolara kadar çıkarken, son yıllarda 20-30 milyar dolar civarında seyretmektedir. 2017 yılında dış ticaret hacmi milyar dolar ithalat, milyar dolar ihracat olmak üzere toplam milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Ülkenin en önemli ticaret ortakları İtalya, Fransa, İspanya, Çin, ABD, Türkiye, İngiltere, Güney Kore, Mısır, Almanya ve Hollanda’dır. Son dönemlere kadar Libya ekonomisinin temelini tarım, hayvancılık ve küçük el sanatları oluştururdu. Fakat günümüzde Libya ekonomisi denince ilk akla gelen ham petrol ve petrol ürünleri ihracatıdır. Bu durum, 1955 yılında ülkede petrol emârelerinin belirmesi ve 1959’da Sirte körfezinin güneyinde Zelten’de ilk petrol kuyularının açılmasıyla başladı. Aynı yıl içinde yine denize çok uzak olmayan mesafede Raguba’da başka kuyular açıldı. Bu kuyular uzunluğu 160 kilometreyi bulan petrol boru hatlarıyla Akdeniz kıyısına bağlanınca üretim arttı. 1961’den 1968’e kadar beş büyük boru hattı daha devreye girdi ve boru hatlarının uzunluğu 400 kilometreyi aştı. 1967’deki Arap-İsrail savaşının ardından Süveyş Kanalının kapanması Libya petrolünün önemini büsbütün arttırdı ve petrol ihracatı da beklenmedik bir hızla yükseldi 1999’da kişi başına düşen milli gelir 7000 dolar. Libya’da petrol yanında doğal gaz üretimi de gittikçe önem kazanmaktadır. Libya’nın geleneksel ekonomik uğraşılarından olan tarım Cefera ovasında, dar kıyı kuşağında ve iç bölgelerdeki vahalarda yapılmaktadır. Tahıl türlerinden en fazla arpa, onu geriden izlemek üzere buğday ve çeşitli sebzeler yetiştirilir. Tütün, zeytin, portakal, vahalarda elde edilen hurma ve diğer meyveler, tarımdaki çeşitliliği sağlar. Hayvancılık olarak koyun, keçi ve deve dikkati çeker. Akdeniz kıyısında ve açığında yapılan balıkçılık da ekonomiye katkı sağlar. Kaynakça; 1 Kavas, A. 2012. “Tunus-Osmanlı Dönemi”, DİA, İstanbul Tasam Yayınları 2 Bearman J. 1986, Qadhafi’s Libya, UK, Zed Books Inc. 3 Pamir, A. N. 2006. Enerji Güvenliği, Stratejik Öngörü 2023, Ankara Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi ASAM, Avrasya-Bir Vakfı Yayını 4 Sevim, C. 2012. Küresel Enerji Jeopolitiği ve güvenliği, Journal of Yasar University, 26 5 Bayraç, H. N. 1999. Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Analizi, Türkiye’deki Gelişimi ve Eskişehir Uygulaması, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi, SBE. 6 Aslanoğlu,V, 2012 Libya Petrol ve doğalgaz varlığı ne kadar, keşfedilmemiş deniz altı rezervlerine dair ihtimaller ne? petrol-ve-dogalgaz-sahalari-ve-turkiye-nin-potansiyel-kazanimlari,854286 Erişim Tarihi 7 Diplomatik Strateji 2019. 8 Güçyetmez, 2019 Libya’da Enerji Savaşları durum-haritasi/ Petrol ve petrol türlerine bağlı finansal ürünler ilk 1970’li yıllarda türev borsalarda işlem görmeye başlamış ve hızla en popüler emtialar arasına girmiştir. Petrol fiyatındaki değişimlerden gelir elde etmek amacı ile spekülatif işlem yapan yatırımcıların oranı bu süre içinde hedge amaçlı işlem yapan petrol üreticileri ve ihracatçılarının çok üstüne geçmiştir. Forex piyasasında petrol yatırımlarına ilgi çok yüksektir. Petrol enstrümanlarında işlem yapmak isteyen yatırımcıların petrol türleri ve petrol borsaları, petrol enstrümanları, petrol fiyatlarını etkileyen unsurlar, Forex piyasasında petrol işlemleri nasıl yapılır gibi konularda temel bilgilere sahip olmaları önemlidir. Bu çerçevede petrol yatırımcıları için faydalı olacağını düşündüğümüz temel bilgileri vermeye çalışalım. Petrol türleri ve Uluslararası petrol piyasaları Petrol saflık, renk, kıvam, çıkarıldığı yer gibi kriterle göre sınıflandırılmaktadır. Yüz ellinin üzerinde petrol türü bulunmasına rağmen piyasayı domine eden ve rafineriler tarafından en çok kullanılan petrol türleri Brent, WTI ve Umman petrolleridir. Piyasalar açısından petrol türlerini ve işlem gördükleri petrol borsalarını üç başlık altında toplayabiliriz. Tüm bu enstrümanların aynı platformda işlem gördüğü Forex piyasasını ise ayrı bir başlıkta inceleyeceğiz. Western Texas Intermediate WTIPetrolü ve NYMEX Borsası Teksas petrolü olarak da bilinen Western Texas Intermediate WTI petrolü, ABD’de Batı Teksas’ta çıkarılan ham petrolün genel adıdır. ABD petrol piyasasının önemli bir göstergesi olan WTI petrolü, diğer petrollere göre daha hafif ve tatlı petrol grubundadır. Benzin ve dizel yakıt üreticileri için ideal bir ham petrol olmakla beraber karadan çıkarıldığı için başka bölgelere transportasyonu maliyetlidir dolayısıyla fiyatı yüksektir. ABD’nin petrol ihracatının yüzde 40’ını karşılayan WTI petrolü aynı zamanda ABD’nin en çok kullanılan petrolüdür. WTI petrolünün işlem gördüğü New York Mercantile Exchange NYMEX dünyanın en büyük ve en popüler emtia borsasıdır. Chicago Mercantile Exchange CME borsası çatısı altına faaliyet göstermektedir. Brent petrolü Brent petrolü, Kuzey Denizi ve yakın bölgelerinden çıkarılan petrolün genel adıdır. Bugün Brent, Forties, Oseberg ve Ekofisk’ten çıkarılan hafif ve tatlı petrollere de Brent Petrolü denmektedir. Umman petrolüne göre daha hafif ve tatlıdır. Okyanustan çıkarılan Brent petrolünün gemilerle transportasyonun daha kolay olması sebebiyle WTI petrolüne göre fiyatı daha düşüktür. Benzin ve dizel yakıt üretimi için idealdir. Brent ham petrolü kontratları, International Petroleum Exchange IPE Borsasında ilk olarak işlem görmeye başlamıştır. 2000 yılında Intercontinental Commodity Exchange ICE ile birleştiği için şimdi ICE borsası çatısı altında faaliyet gösteriyor. ICE borsasında ortalama 41 bin – 600 bin petrol kontrat işlem görüyor. Bir kontratın büyüklüğü 1000 varil olduğu düşünüldüğü zaman da günlük 41 milyon ile 600 milyon varil arasında Brent petrol alınıp – satılıyor. Umman Petrolü Umman petrolü, Orta Doğu’dan çıkan petrollerin genel adıdır. WTI ile Brent petrolüne göre daha ağır hem daha yüksek sülfürlüdür. Dolayısıyla petrol kategorisinde tatlı değil “tuzlu” olarak sınıflandırılır. Dubai ve Umman petrolü, Dubai Mercantile Exchange DME borsasında işlem görüyor. Günlük 439 bin varil ile 6 milyon varil arasında işlem gerçekleşiyor. Aşağıdaki grafikte Brent Petrolü, WTI Petrolü ve Dubai Petrolünü fiyat grafiğinde ürünlerin birbirinden farklı seyir izlediğini daha net gözlemleyebiliriz. Grafik 1 Brent, WTI ve Dubai petrol fiyatı karşılaştırması Petrol fiyatı nasıl belirleniyor? Petrol fiyatları, varil üzerinden fiyatlandırılıyor. Küresel petrol fiyatı genel olarak ABD’ye ihraç edilen tüm petrolün ağırlıklı ortalaması alınarak hesaplanıyor ve ABD doları cinsinden ifade ediliyor. Petrol fiyatları nelerden etkileniyor? Petrol fiyatları baş döndürüyor. Peki, fiyatlar nelerden etkileniyor? Petrol fiyatlarını etkileyen en önemli mercii OPEC Petrol ihraç eden ülkeler organizasyonu 1960 yılında ham petrol fiyatlarındaki düşüşü durdurmak gayesiyle kurulan OPEC, 1973 yılına kadar 13 yıl istikrarı sağlayacak politikalar uyguladı. Daha sonra siyasi sebeplerle uyguladığı politikalar 1979 yılında ki petrol ambargosu ve körfezden ABD’ye giden petrolün kısıtlanma kararı petrol fiyatlarında baş döndüren fiyat dalgalanmalarına neden oldu. Orta Doğu’daki üretimin artması ve Asya’dan gelen talebin azalması ise işin tuzu biberi oldu ve petrol 1999 yılında 17 dolar ile dibe vurdu. Daha sonro ise uygulanan arz kısıcı politikalar ve global ekonomideki gelişmelerle petrol fiyatları 145 dolarları gördü. Yine OPEC’in uyguladığı arzı kısmayan politikalarla şimdi 30 dolar seviyelerinde işlem görüyor. OPEC kararları şunun için önemli Dünya petrol üretiminin yaklaşık yarısını, ham petrol rezervlerinin üçte ikisine ve doğal gaz rezervlerinin de üçte birini sağlayan ülkeler OPEC üyesi. Dolayısıyla OPEC kararları petrol fiyatları üzerinde önemli etkiye sahip. Global ekonomideki gelişmeler Global ekonomideki büyüme petrol talebinde önemli artışa neden olurken ekonomideki yavaşlama petrol fiyatlarını etkilemektedir. Dünyanın en büyük petrol talepçisi ülkelerini ABD ve Çin oluşturuyor. Bu ülkelerdeki talep artışı ve azalışı fiyatı direkt etkiliyor. Ayrıca ABD ham petrol stokları verisi de ham petrol fiyatlarını etkileyen önemli bir ekonomik veridir. Siyasi ve jeopolitik riskler Nijerya, İran, Irak, Suudi Arabistan, Rusya, Çin gibi petrol üretici ülkelerde yaşanan siyasi ve jeopolitik risklerde petrol fiyatları etkileyen önemli unsurlar arasındadır. Uyarı Petrolde işlem yapacaksanız OPEC kararları ile birlikte petrol arz talep ilişkisini, Ortadoğu ve Rusya’daki siyasi ve jeopolitik gelişmeleri, en büyük petrol üreticilerinden olan ABD’nin ham petrol stokları verisi ve dünyanın en büyük petrol ithalatçısı Çin’in büyüme verilerini takip etmenizde fayda var. Grafik 2 Petrol üretici ülkeler Kaynak Wikipedia Peki, Forex’te işlem gören petrol türleri hangileridir ve nasıl işlem yapılmaktadır? Forex piyasasında petrol fiyatlarında oluşan yüksek oynaklık yatırımcılar için önemli kazanç fırsatlarına dönüşmektedir. Yatırımcı ham ve brent petrol türev ürünlerinde işlem yapabilir. Emtia borsalarında işlem gören petrol ürünlerinin dayanak varlık olduğu petrol kontratlarında Forex piyasasının avantajlarıyla işlem yapılabilir. Forex piyasasında dünya vadeli borsalarında işlem gören ilgili petrol kontratlarının dayanak varlık olduğu petrol cfd ürünlerinde Forex piyasasının avantajlarıyla işlem yapılabilir. Petrol ve enerji enstrümanlarını şu şekilde sıralayabiliriz; Brent petrol Brent-Oil ve ham petrol Crudeoil ürünlerinde ya da Gasoline Gasoline Heating oil heat-oil Natural gas NAT-GAS Dünyanın en büyük petrol şirketlerinin hisselerine de yatırım yapabilirsiniz! Petrol ve petrol ürünleri türlerindeki yatırım fırsatlarından faydalanmak istiyorsanız ayrıca dünyanın en büyük petrol şirketlerinin hisselerinde de işlem yapabilirsiniz. Mesela; BP PLC British BG Group Royal Dutch Shell- Chevron Chevron, ExxonMobil Exxon Mobil şirketleri gibi… İster petrol ve türevi enstrümanlarda ister petrol şirketlerinin hisselerinde yatırım yapın her iki durumda da petrol fiyatlarında oluşan gelir fırsatlarından faydalanabilirsiniz. Forex piyasasında petrol varlıklarının özellikleri! Forexte işlem gören petrol varlıklarında vade başlangıç ve vade bitiş tarihleri bulunur. Dolayısıyla vade bitiminde açık olan pozisyonlar vade bitiminde otomatik olarak kapanır. Dayanak varlığın beklenen fiyatına yatırım yapabilirsiniz ve enstrümanın kazancından çok daha az sermaye ile faydalana imkanı bulursunuz. Bu makalede yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi değildir.

uluslararası petrol piyasasının ekonomik analizi